Afvalbeheersbijdrage: bent u compliant?

1. Van belasting naar afvalbeheersbijdrage

Een heffing op verpakkingen bestaat al langere tijd. Vanaf 2008 moest een verpakkingenbelasting worden afgedragen die door de Belastingdienst werd geheven. Vanaf 2013 geldt een compleet ander systeem waarbij ook recycling een veel grotere rol speelt. Het bedrijfsleven is verplicht om een afvalbeheersbijdrage te betalen aan het Afvalfonds Verpakkingen.

Hoewel de regels al vanaf 2013 van toepassing zijn, hebben niet alle bedrijven in de gaten dat zij deze afvalbeheersbijdrage moeten betalen. Deze bijdrage kent echter geen vrijwillige basis. Bedrijven zijn – gebaseerd op wet- en regelgeving – verplicht om zelf vast te stellen of zij bijdrageplichtig zijn en moeten zo nodig aangifte doen.

2. Bent u bijdrageplichtig?

Wanneer u in een kalenderjaar meer dan 50.000 kilo verpakkingen op de Nederlandse markt brengt en/of ontdoet na import, bent u verplicht zich aan te melden en afvalbeheersbijdrage te betalen. Dit is ook van toepassing voor bedrijven die weliswaar geen vestiging in Nederland hebben, maar wel direct (online) aan consumenten in Nederland verkopen. Echter, geldt vanaf 2022 nieuwe wetgeving waardoor de aangiftedrempel van 50.000 kilo mogelijk niet van toepassing is. Wat deze nieuwe wetgeving inhoudt, lichten wij later in deze publicatie toe.

U bent bijdrageplichtig als u een ondernemer bent in de zin van de Wet op de omzetbelasting 1968 en u één of meerdere van de onderstaande handelingen in Nederland verricht:

A. Toevoegen van verpakkingsmateriaal

Wanneer u aan goederen verpakkingsmateriaal toevoegt en deze goederen aan een derde in Nederland ter beschikking stelt, bent u bijdrageplichtig. Dat geldt ook als u niet zelf de verpakking toevoegt maar dit laat doen, bijvoorbeeld door een loonverpakker.

B. Ontdoen van verpakkingsmateriaal na import. Wanneer u goederen van buiten Nederland invoert in Nederland, bent u bijdrageplichtig voor het verpakkingsmateriaal dat u na invoer hebt verwijderd en afgevoerd.

C. Invoer en afleveren aan derde in Nederland

Wanneer u goederen van buiten Nederland naar Nederland invoert en aan een derde in Nederland ter beschikking stelt, bent u bijdrageplichtig voor het verpakkingsmateriaal waarin u de goederen hebt ingevoerd.

U bent overigens niet bijdrageplichtig als de goederen niet in het vrije verkeer worden gebracht. Als de goederen bijvoorbeeld in een douane-entrepot wordt geplaatst en daarna worden wederuitgevoerd, dan hoeft u voor de situatie onder A en C geen bijdrage te betalen.

3. Hoeveel moet u betalen?

De hoogte van de bijdrage is afhankelijk van de soort en hoeveelheid verpakking. Er gelden namelijk verschillende tarieven per verpakkingssoort en deze variëren sterk.

U kunt echter ook geld ‘terug’ krijgen. Als u verpakte producten exporteert die u heeft gekocht bij een in Nederland gevestigde leverancier, kunt u onder voorwaarden de door de leverancier al betaalde afvalbeheersbijdrage terugvragen. In dat geval spreken we over een teruggaaf indirecte export.

4. Een voorbeeld

Hoewel het niet voor elk bedrijf enorm moeilijk is om vast te stellen over hoeveel verpakkingsmateriaal een bijdrage moet worden afgedragen, wijst de praktijk uit dat de administratie en (ERP-)systemen hier nog steeds niet echt op zijn ingericht. Dat is enigszins logisch, gezien de hoeveelheid verschillende verpakkingssoorten van een product.

Laten we als voorbeeld een bedrijf nemen dat zonnepanelen uit China in het vrije verkeer brengt. Deze zonnepanelen worden verkocht en geleverd aan Nederlandse groothandels. Over deze goederenstroom moet het bedrijf een heffing afdragen, althans als de hoeveelheid meer is dan de drempel van 50.000 kilo verpakkingen.

De importeur is dan bijdrageplichtig voor de doos, het piepschuim, de folie, de tape, de etiketten, eventueel een gebruiksaanwijzing en de hoeklatten/wikkelfolie bij de pallets. Voor de pallet moet de vraag worden gesteld of de pallet een eenmalig of meermalig logistiek hulpmiddel is. Meermalige logistieke hulpmiddelen zijn namelijk onbelast.

5. Bijdrageplicht ook voor buitenlandse ondernemers

Niet alleen in Nederland gevestigde ondernemers zijn bijdrageplichtig. Ook in het buitenland gevestigde producenten/importeurs – zoals webwinkels – zijn verplicht een afvalbeheersbijdrage te betalen wanneer zij in een kalenderjaar meer dan 50.000 kilo verpakkingen direct aan consumenten in Nederland op de markt brengen. Zij moeten zich dan bij het Afvalfonds Verpakkingen aanmelden en aangifte doen. Het gaat hierbij specifiek om het ter beschikking stellen van verpakte producten aan consumenten (B2C). Bij leveringen aan bedrijven (B2B) blijft de onderneming die in Nederland is gevestigd (of een vaste inrichting heeft) bijdrageplichtig.

6. Verpakkingenadministratie

Als u over de drempel van 50.000 kilo komt, dan moet u een aangifte doen en een afvalbeheersbijdrage afdragen. U moet dan ook een juiste en volledige verpakkingenadministratie voeren, zodat het Afvalfonds kan controleren of u het juiste bedrag heeft afgedragen.

In deze administratie moet in beginsel per product worden vastgelegd hoeveel verpakking van elke soort van toepassing is. Er zijn ook mogelijkheden om een vereenvoudiging toe te passen. Zo mag u voor sommige producten of productgroepen gebruikmaken van brancheafspraken of standaardgegevens van de branche. In bepaalde gevallen mag u ook gebruikmaken van schattingen.

Het is van belang dat de manier waarop u het totaal aantal kilogram bepaalt, reproduceerbaar is. Vanzelfsprekend bewaart u alle gegevens volgens de wettelijke bewaartermijn. Het is niet nodig om hiervoor een apart informatiesysteem op te zetten en bij te houden, maar dit kan eventueel wel een oplossing bieden.

7. Nieuwe wetgeving

Vanaf 2022 gelden nieuwe verplichtingen door de Single Use Plastics (SUP) wetgeving. De SUP-wetgeving kan een grote impact hebben op zowel administratief als op financieel vlak. De SUP-wetgeving is ingesteld om rondzwervend plastic afval te verminderen. De SUP-regeling is daarom ook van toepassing op verpakkingen die kunststof (plastic) bevatten.

Naast de gewichten die u dient te melden bij het afvalfonds Verpakkingen, dienen in geval van SUP-verpakkingen ook aantallen te worden gerapporteerd. Daarnaast is bij de SUP-verpakkingen geen aangiftedrempel aanwezig. De drempel van 50.000 kilo is dus niet van toepassing. Dit betekent dat u voor iedere SUP-verpakking die u op de markt brengt aangifte moet doen en hierover dus een bijdrage moet betalen. Voorts brengt de SUP een aantal collectieve en individuele maatregelen met zich mee. Zo is een producent / importeur bijvoorbeeld verplicht om ervoor te zorgen dat de dop van een plastic fles vast zit aan de plastic fles.

Vanaf 1 januari 2023 is de definitie van het begrip producent of importeur veranderd. De aanpassing heeft gevolgen op uw aangifte en dus op de door u af te dragen Afvalbeheersbijdrage Verpakkingen wanneer u:

A. Als opdrachtnemer of opdrachtgever (merkeigenaar) betrokken bent bij de vervaardiging van een product waarvan het merk niet tot de fabrikant toebehoort, bijvoorbeeld onder huismerk of private label.

B. Een verkooppuntverpakking produceert of importeert of deze bij verkoop aan een consument aan het verkochte product toevoegt.

Productie in opdracht merkeigenaar

Eerder betaalde de fabrikant in Nederland de afvalbeheerbijdrage, ongeacht of deze zijn eigen merk of andermans merk produceerde. Vanaf 1 januari 2023 is de opdrachtgever, de eigenaar van bijvoorbeeld het private label, verantwoordelijk voor de administratie en het betalen van de afvalbeheerbijdrage en dus niet de fabrikant. Deze regeling is alleen van toepassing als de merkeigenaar in Nederland is gevestigd. De importeur of fabrikant blijft verantwoordelijk voor de afvalbeheerbijdrage indien de merkeigenaar in het buitenland is gevestigd.

Verkooppuntverpakkingen

Deze wijziging ziet op verpakkingen die bestemd zijn om ter plaatse, op het moment van verkoop te worden gevuld of aan een product worden toegevoegd. Dit geldt tenzij de verpakking is voorzien van naam, merk of logo van het verkooppunt waar de verpakkingen worden gebruikt. Een verpakking kwalificeert als een verkooppuntverpakking als die is opgenomen op de limitatieve lijst verkooppuntverpakkingen. In de lijst is tevens opgenomen of op uw verkooppuntverpakking de SUP-aangifteplicht rust, mits uw verpakking een aandeel plastic bevat. Het bedrijf dat de blanco verkooppuntverpakkingen produceert of importeert, betaalt de afvalbeheersbijdrage.

Tot slot dienen statiegeldblikjes (net als plastic statiegeldflessen) vanaf 1 april 2023 separaat te worden opgegeven. Zowel de aantallen als de kilo’s per materiaalsoort waarvan het blikje is gemaakt, moeten worden aangegeven.

Door alle nieuwe wijzigingen is er wellicht veel veranderd voor uw verpakkingenadministratie. Het is daarom ook aan te bevelen om uw administratie indien nodig tijdig aan te passen om zo te kunnen voldoen aan deze nieuwe wettelijke verplichtingen.

8. Conclusie en meer informatie

Veel bedrijven zijn al bekend met de afvalbeheersbijdrage en de administratieve verplichtingen. Bent u hiermee nog niet bekend of heeft u vragen over bijvoorbeeld de berekening van de afvalbeheersbijdrage? Neem gerust contact met Samantha Zwart. Wij informeren en adviseren u graag.

Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaardt Customs Knowledge geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden, noch voor de gevolgen hiervan. Dit artikel is niet bedoeld als een specifiek advies. Zie in dit kader ook de Algemene Voorwaarden van Customs Knowledge BV.