Douanebegrippen in de EU en in de VS: een vergelijking

1. Classificatie

Zowel de EU als de VS bouwen op het internationale Geharmoniseerd Systeem (GS). Daardoor is de indeling op zes cijfers wereldwijd gelijk. In de EU wordt het HS aangevuld met de Gecombineerde Nomenclatuur (GN, acht cijfers) en voor invoer nader gespecificeerd in TARIC (tien cijfers). In de VS gebeurt die nationale verdieping via de Harmonized Tariff Schedule (HTSUS). Vanaf cijfer zeven loopt het uiteen: waar de EU posities 7–8 aan GN toewijst en 9–10 aan TARIC, gaat de VS vanaf positie 7 zijn eigen weg. Dat kan dus leiden tot een andere code en soms een andere omschrijving voor hetzelfde product.

Een kort productvoorbeeld maakt dat concreet:

Neem fietsen (HS-post 8712). Een kinderfiets met wielen van circa 16 inch wordt in de EU ingedeeld onder 8712 00 30 of 8712 00 70; de Europese nomenclatuur maakt geen onderscheid op wieldiameter. In de VS valt diezelfde fiets onder 8712.00.15 (beide wielen niet groter dan 63,5 cm), met zelfs fijnere sublijnen, zoals 8712.00.15.10 voor beide wielen niet groter dan 50 cm.

Voor een lichte stads- of racefiets met grotere wielen blijft de EU bij dezelfde GN-code, terwijl de VS naar 8712.00.25 gaat en aanvullende criteria hanteert (onder andere gewicht en bandbreedte). De HTSUS-aantekeningen specificeren zelfs hoe de wieldiameter wordt gemeten (tot de buitenomtrek van de gemonteerde band). Het gevolg is praktisch: een product dat in de EU onder één GN/TARIC-lijn valt, kan in de VS onder een andere HTS-lijn terechtkomen, met een ander tarief.

2. Oorsprong

Zowel de EU als de VS werken met niet-preferentiële en preferentiële oorsprong. Niet-preferentiële oorsprong bepaalt onder meer of algemene handelsmaatregelen gelden, terwijl de preferentiële oorsprong bepaalt of een product in aanmerking komt voor verlaagde of nul-invoerrechten op basis van een akkoord of programma. In de EU is niet-preferentiële oorsprong het land waar het goed “geheel en al” is verkregen, of waar de laatste wezenlijke, economisch gerechtvaardigde be- of verwerking heeft plaatsgevonden die een nieuw product oplevert of een belangrijk fabricagestadium vormt. Preferentiële oorsprong volgt de productspecifieke regels uit het relevante akkoord.

De VS gebruikt voor niet-preferentiële oorsprong doorgaans de substantial transformation-toets: oorsprong ligt waar een product een nieuwe naam, een nieuw karakter of een nieuw gebruik krijgt; ook hier volgen preferentiële regimes hun eigen productspecifieke regels.

De netwerken van akkoorden en programma’s verschillen eveneens. De EU heeft een breed palet aan vrijhandelsovereenkomsten met derde landen en daarnaast eenzijdige preferentieregelingen die tarieven voor bepaalde herkomsten verlagen of op nul zetten.

De VS heeft vrijhandelsovereenkomsten met ongeveer twintig landen, waaronder Canada en Mexico, Australië, Zuid-Korea, Singapore, Chili en Peru, en voert daarnaast onderhandelingen met onder meer het Verenigd Koninkrijk, Kenia, Taiwan en Japan. Daarnaast kent de VS unilaterale “Preference Programs” zoals GSP (aflopend sinds 2020, hernieuwing ligt bij het Congres), AGOA (Sub-Sahara Afrika), de Caribbean Basin Initiative en een programma voor Nepal. Voor toepassing is vrijwel altijd naleving van productspecifieke oorsprongsregels vereist. Tot slot hanteert de VS voor enkele landen een aparte tariefkolom met hogere tarieven dan normaal; momenteel betreft dit Cuba, Noord-Korea, Rusland en Wit-Rusland. Voor bedrijven betekent dit dat dezelfde supply chain in de EU en VS uiteenlopende preferentiekansen en risico’s kent.

Ook hier helpt een (fiets)voorbeeld. Wordt een fiets van oorsprong China in de VS ingevoerd, dan geldt het normale tarief in de General-kolom (bijvoorbeeld 11%). Komt dezelfde fiets van oorsprong Colombia, dan is import onder het bilaterale akkoord vrij (Special-kolom). Heeft de fiets oorsprong Cuba, dan valt hij onder de tweede tariefkolom en is een hoog tarief van toepassing (bijvoorbeeld 30%). Het toont hoe herkomst direct doorwerkt in het toe te passen tarief.

3. Douanewaarde

Zowel de EU als de VS hanteren de transactiewaarde als primaire grondslag. De EU schrijft daarbij voor dat bepaalde kosten tot de buitengrens van de Unie worden meegeteld (zoals internationale vracht en verzekering), terwijl kosten na binnenkomst buiten beschouwing blijven. In de praktijk corrigeert de EU dus naar een CIF-waarde tot de buitengrens: bij een FOB- of EXW-levering moeten vracht- en verzekeringskosten tot aan de grens worden bijgeteld; bij DDP worden juist invoerrechten en btw geëlimineerd.

De VS daarentegen telt internationale vracht- en verzekeringskosten in beginsel niet mee; de douanewaarde komt neer op een FOB-waarde in het exportland. Dat verklaart waarom voor dezelfde zending de heffingsgrondslag in de VS lager kan uitvallen dan in de EU.

Welke verkoop telt in een keten?

Nog een verschil dat de uiteindelijke heffingen kan beïnvloeden, is de vraag welke transactie in een keten als basis mag dienen. In de EU geldt sinds 2016 dat de douanewaarde wordt gebaseerd op de verkoop die direct voorafgaat aan de binnenkomst in de Unie; het oude systeem waarin soms voor een eerdere (lagere) verkoopprijs kon worden gekozen, is verlaten.

De VS laat daarentegen onder voorwaarden de “first sale” toe: in een keten met meerdere verkopen mag een eerdere verkoopprijs worden gebruikt, mits de transactie op afstand is (arm’s length) en de goederen bij die eerdere verkoop duidelijk voor de VS bestemd waren. Voor importeurs richting de VS kan dit substantieel in rechten schelen; in de EU is die route afgesloten en moet de laatste verkoop worden aangehouden.

4. Conclusie

De verschillen tussen EU en VS zijn niet louter juridisch-technisch; ze bepalen welke code u opgeeft, welk tarief u betaalt en welke stukken u paraat moet hebben. Met goede voorbereiding voorkomt u vertraging en naheffingen en benut u waar mogelijk preferenties. Heeft u vragen over de toepassing op uw product of keten, of wilt u een advies over classificatie, oorsprong of waarde? Neem gerust contact met ons op; wij denken graag met u mee.

Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaardt Customs Knowledge geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden, noch voor de gevolgen hiervan. Dit artikel is niet bedoeld als een specifiek advies. Zie in dit kader ook de Algemene Voorwaarden van Customs Knowledge BV.