Rente, alleen nemen en niet geven?

1. Inleiding

Als u een uitnodiging tot betaling krijgt voor een navordering aan rechten bij invoer, dan betaalt u vaak niet alleen een bedrag aan douanerechten en omzetbelasting, maar ook aan rente op achterstallen. Als u echter bezwaar aantekent tegen een uitnodiging tot betaling omdat u te veel heeft betaald, en (uiteindelijk) wordt u in het gelijk gesteld, dan krijgt u zelf geen rente door de Douane vergoed. Hoe zit dat en kan dat zo maar?

In het Douanewetboek van de unie (DWU) is in artikel 116, lid 6 opgenomen: “Terugbetaling geeft geen aanleiding tot betaling van rente door de douaneautoriteiten. Er wordt echter wel rente betaald indien een beschikking tot terugbetaling niet binnen drie maanden vanaf de dag waarop deze beschikking werd verleend, ten uitvoer wordt gelegd, tenzij de niet-naleving van deze termijn niet aan de douaneautoriteiten te wijten is. In dit geval wordt de rente betaald vanaf de dag waarop de termijn van drie maanden verstrijkt tot de dag van terugbetaling. Het tarief van deze rente wordt vastgesteld overeenkomstig artikel 112.”

Het DWU geeft aan dat slechts rente wordt vergoed als na drie maanden het terug te ontvangen bedrag dat op een  beschikking staat vermeld, nog niet is terugbetaald.

In de Nederlandse wetgeving is in artikel 27quater Invorderingswet (IW) het volgende opgenomen: “Dit hoofdstuk (nb: art. 27quater t/m 31a IW) is niet van toepassing op te innen of terug te betalen bedragen aan rechten bij invoer, rechten bij uitvoer, kredietrente, vertragingsrente en rente op achterstallen en belastingen of heffingen waarop de wettelijke bepalingen bedoeld in artikel 1:1, eerste en tweede lid, van de ADW, van overeenkomstige toepassing zijn verklaard.” Dat komt er kortgezegd op neer dat geen invorderingsrente wordt vergoed.

U kunt dus formeel geen beroep doen op het vergoeden van invorderingsrente.

Interessant om te weten is dat artikel 28c IW in het eerste lid stelt: “Voor zover de ontvanger op grond van een beschikking van de inspecteur gehouden is belasting terug te geven omdat de desbetreffende belasting in strijd met het Unierecht is geheven, wordt op verzoek aan de belastingschuldige invorderingsrente vergoed.”

Gezien artikel 27quater IW geldt dit alleen voor de nationaal (niet bij invoer) geheven belastingen. Houd wel rekening met het feit dat een verzoek om vergoeding van de rente binnen zes weken na ontvangst van de beschikking bij de ontvanger moet zijn ingediend.

Wij menen echter dat na een analyse van de onder het Communautair wetboek gewezen jurisprudentie de wetgever te ver is doorgeslagen. Zij heeft nu een ongelijke situatie gecreëerd, ofwel rechtsongelijkheid. Dat lijkt ons juridisch niet juist en deze situatie moet dan ook een halt worden toegeroepen.

2. Een casus

Een bedrijf voert wekelijks kleding afkomstig vanuit China in. De Douane stelt gegronde twijfel te hebben over de gehanteerde transactiewaarde en legt een UTB op ter hoogte van het tienvoudige van de oorspronkelijk aangegeven douanewaarde. De belanghebbende vecht dit aan en wordt uiteindelijk, nadat twee jaar zijn verstreken, in het gelijkgesteld. De bedragen die de douane meende te kunnen heffen, zijn destijds ook door de aangever aan de Douane – onder protest – betaald. In deze casus speelt geen rente op achterstallen (ex art 114 DWU) omdat bij de aangiftebehandeling de UTB is opgelegd en niet achteraf.

Belanghebbende zal de teveel betaalde rechten terug krijgen, maar vergoeding van welke rente dan ook zit er niet in. Dit ondanks het feit dat de Douane ten onrechte de rechten bij invoer heeft geheven. Daarbij is naar onze mening in strijd met het Unierecht geheven. Als dat niet zo was, dan zou de UTB immers wel in stand zijn gebleven, hetgeen dus niet het geval is.

Het lijkt ons niet terecht dat de douaneautoriteiten geen rente hoeven te vergoeden.

Het lijkt ons niet terecht dat de douaneautoriteiten geen invorderingsrente hoeven te vergoeden en wij voelen ons hierin gesterkt door de jurisprudentie.

Uit het arrest Mariana Irimie uit 2012 en het arrest Wortmann uit 2017 blijkt namelijk dat wel rente moet worden vergoed.

Zo stelt het Hof van Justitie in het arrest Wortmann: “Wanneer invoerrechten (inclusief anti-dumpingrechten) worden terugbetaald omdat ze zijn geïnd in strijd met het Unierecht bestaat er voor de lidstaat een uit het Unierecht voortvloeiende verplichting om aan de justitiabelen die recht hebben op de terugbetaling, de daarover verschuldigde rente te vergoeden. De termijn begint te lopen op het moment van betaling.”

Natuurlijk weten we en begrijpen we dat die arresten zijn gewezen onder het oude wetboek (het CDW), maar dat maakt niet dat de uitgangspunten met het  in werking treden van het DWU opeens niet meer gelden.

3. Inbreuk op het eigendomsrecht

Om nu in de nationale wetgeving op te nemen dat geen rente behoeft te worden vergoed, houdt in feite in dat het eigendomsrecht, een grondrecht uit het Handvest van de Europese Unie wordt geschonden. In dit Handvest is ook opgenomen dat indien het eigendom wordt ontnomen, dit verlies op een billijke wijze wordt vergoed. Dat lijkt ons nu juist bij uitstek een rentevergoeding te zijn.

4. Conclusie en meer informatie

De (Europese) wetgever heeft een manier bedacht en vastgesteld, waarbij vergoeding van rente wel heel eenzijdig wordt toegepast. De belastingplichtige moet rente betalen (rente op achterstallen), maar zou zelf geen recht op rente hebben bij een navordering. Dat lijkt ons onjuist. Inmiddels zijn wij dan ook namens cliënten al een aantal procedures tegen de Douane opgestart om vast te stellen of dit juist is. Deze procedures kunnen wellicht leiden tot prejudiciële vragen bij het Europese Hof van Justitie. Dan zal het jaren gaan duren. Het feit dat de Europese wetgever echter meent dat zij tegen de grondrechten van het Europese Handvest in kan gaan, gaat in onze ogen te ver.

Wanneer u in dit kader vragen heeft of advisering wenst, dan wel anderszins van gedachten wil wisselen over deze en aanverwante douaneonderwerpen, neemt u dan gerust contact met ons op. Customs Knowledge heeft uitgebreide ervaring op het gebied van het voorkomen of oplossen van velerlei situaties en zo nodig het voeren van procedures en adviseert u dan ook graag. U kunt in dat geval contact opnemen met info@customsknowledge.nl.

Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, aanvaardt Customs Knowledge geen aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden, noch voor de gevolgen hiervan. Dit artikel is niet bedoeld als een specifiek advies. Zie in dit kader ook de Algemene Voorwaarden van Customs Knowledge BV.