De inwerkingtreding van de verordening vindt stapsgewijs plaats. Vanaf 1 oktober 2023 tot en met 31 december 2025 geldt een overgangsperiode. Vervolgens treedt per 1 januari 2026 de volledige CBAM-verordening in werking. Vanaf dat moment kunnen goederen die onder de CBAM-verordening vallen alleen worden ingevoerd door een toegelaten CBAM-aangever. Daarnaast wordt de toegelaten CBAM-aangever verplicht om een jaarlijkse CBAM-aangifte in te dienen. Hierover later meer. In deze publicatie komen de belangrijkste aspecten van de overgangsperiode aan bod.
In de aanloop naar de volledige inwerkingtreding van de CBAM-verordening is op 1 oktober 2023 de overgangsperiode inwerking getreden. In deze periode geldt een rapportageverplichting, waarbij importeurs verplicht worden om periodiek een verslag uit te brengen over de CBAM-goederen die zij hebben ingevoerd.
Om u volledig op de hoogte te brengen over de rapportageverplichting, hebben we de belangrijkste punten uit de overgangsperiode hieronder opgesomd.
Welke goederen vallen onder de CBAM-verordening?
Niet alle goederen die in de Europese Unie worden ingevoerd vallen onder de CBAM-verordening. In bijlage I van de CBAM-verordening is een lijst met goederen opgenomen, waarop de CBAM-verordening van toepassing is. De bijlage volgt de systematiek van goederencodes, zoals opgenomen in de gecombineerde nomenclatuur (hierna: GN). Het is de bedoeling dat lijst de komende jaren steeds wordt aangevuld met nieuwe goederen.
De CBAM-verordening is in grote lijnen van toepassing op de volgende goederen: cement, elektriciteit, meststoffen, gietijzer, ijzer, staal, aluminium en chemicaliën. Het is echter belangrijk om op te merken dat de lijst ook enkele uitzonderingen bevat. Bijvoorbeeld: GS-post 72 - gietijzer, ijzer en staal valt in eerste instantie onder de CBAM-verordening, maar er zijn diverse goederen uit deze post die vervolgens op GN-niveau worden uitgezonderd. Van belang is dus om op voorhand vast te stellen of uw goederen onder de CBAM-verordening vallen.
Uitzonderingen
Een aantal derde landen en gebieden is uitgezonderd van de CBAM-verordening. Deze landen maken bijvoorbeeld gebruik van dezelfde richtlijnen als de Europese Unie of hebben een overeenkomst (zoals de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte) met de Europese Unie gesloten, waarin ook milieudoeleinden zijn geregeld. In dat geval is er dus reeds een CO2-heffing betaald. Concreet betekent dit dat de verordening niet van toepassing is op CBAM-goederen afkomstig uit IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en Zwitserland. Daarnaast zijn ook de gebieden Büsingen, Helgoland, Livigno, Ceuta en Melilla uitgesloten van de CBAM-verordening.
Een andere uitzondering betreft CBAM-goederen met een waarde lager dan EUR 150 per zending, zogenoemde e-commerce goederen, CBAM-goederen in reizigersbagage en CBAM-goederen bedoeld voor bepaalde militaire doeleinden. Voor de invoer van deze goederen is de CBAM-verordening niet van toepassing.
Voor wie geldt de rapportageverplichting?
De rapportageverplichting is – in het geval de importeur in een lidstaat van de Europese Unie is gevestigd – van toepassing op de importeur van de CBAM-goederen. De importeur kan de rapportageverplichting echter ook overdragen aan een indirecte douanevertegenwoordiger. Let wel op, dit kan alleen wanneer de indirecte douanevertegenwoordiger hier uitdrukkelijk mee instemt. Is de importeur gevestigd buiten een lidstaat van de Europese Unie, dan is de rapportageverplichting direct van toepassing op de indirecte douanevertegenwoordiger.
Indienen CBAM-rapport, controle en sancties
Elke importeur (of indirecte douanevertegenwoordiger) heeft tijdens de overgangsperiode de verplichting om uiterlijk één maand na afloop van elk kwartaal een CBAM-rapport in te dienen met informatie over de in dat kwartaal ingevoerde CBAM-goederen. Het CBAM-rapport moet rechtstreeks worden ingediend bij de Europese Commissie, via een zogenaamd CBAM-overgangsregister.
De Europese Commissie zal de CBAM-rapporten beoordelen en zo nodig de nationale CBAM-autoriteit aansturen op een correctieprocedure bij de importeur (of indirecte douanevertegenwoordiger). De importeur (of indirecte douanevertegenwoordiger) krijgt via deze correctieprocedure de mogelijkheid om fouten uit het CBAM-rapport te corrigeren. Wordt niet aan de CBAM-verplichtingen voldaan of geeft de importeur (of indirecte douanevertegenwoordiger) géén gehoor aan de correctieprocedure, dan kan de nationale CBAM-autoriteit een sanctie opleggen.
Inhoud CBAM-rapport
Het CBAM-rapport moet onder meer informatie bevatten over de oorsprong en hoeveelheid van de ingevoerde CBAM-goederen, de directe en – wanneer van toepassing – indirecte emissies en een eventuele koolstofprijs die voor de ingevoerde goederen is betaald in het land van oorsprong.
Daarnaast moet het CBAM-rapport verschillende gegevens bevatten over de productielocatie van de CBAM-goederen. Denk hierbij aan de bedrijfsnaam, het adres en de geografische coördinaten van de productielocatie.
Voor de volledige inhoud van het CBAM-rapport verwijzen wij naar de CBAM-uitvoeringsverordening.
Template en Guidance documenten
Voor een groot deel van de gegevens uit het CBAM-rapport is de importeur afhankelijk van informatie van de producent van de CBAM-goederen. Om de uitwisseling van gegevens tussen de producent en de importeur makkelijker te maken, heeft de Europese Commissie een elektronische template opgesteld. In deze template zijn alle benodigde data-elementen opgenomen, die vereist zijn van de producent van de goederen.
Bovendien heeft de Europese Commissie twee guidance documenten over de rapportageverplichting gepubliceerd. Deze guidance documenten bieden handvaten voor zowel de importeur als de producent van de CBAM-goederen, om te kunnen voldoen aan de rapportageverplichting.
Tot slot
Deze bijdrage is geschreven op basis de stand van zaken van 12 juli 2024.
Heeft u vragen, of wilt u meer weten over de CBAM-verordening en de verplichtingen die het mechanisme met zich meebrengt? Neem dan gerust contact op met een van onze adviseurs.