This page is also available in English. Click here for the English version.
Verschil totstandkoming transactie in traditionele handel en e-commerce
Om de douanetechnische verschillen te begrijpen, is het zinvol om eerst te kijken naar de soort en omvang van de transactie bij enerzijds de traditionele handel en anderzijds e-commerce. In de traditionele handel bestelt een bedrijf bijvoorbeeld 1.000 beeldschermen. Deze 1.000 beeldschermen worden in één container vervoerd en in het vrije verkeer gebracht, of ze worden onder een schorsingsregeling geplaatst. De vervoerder heeft in veel gevallen een vaste relatie met zijn opdrachtgever. Voor de beeldschermen zal waarschijnlijk – vaak door een douane-expediteur – één aangifte worden gedaan voor alle 1.000 beeldschermen. De soort goederen, hoeveelheid en de waarde van de goederen kunnen worden afgeleid van de factuur en ook de informatie op de (air)way bill of bill of lading zijn relevant.
Bij e-commerce gaat dit anders. De bestellingen via e-commerce worden eenvoudig online geplaatst. De aankoop van de goederen is niet meer dan een klik op een website. Door middel van de aankoop worden zowel de prijs en de algemene voorwaarden overeengekomen. In plaats van een getekende overeenkomst zoals die nog vaak een rol speelt bij de traditionele handel, ontvangt de koper bij e-commerce een orderbevestiging en/of factuur per e-mail. Bij e-commerce worden alle formaliteiten online afgewikkeld. Ook heeft de koper geen daadwerkelijk contact met de leverancier, in tegenstelling tot de traditionele handel.
Bij e-commerce is er vaak geen sprake van één grote afnemer, maar – terug naar het voorbeeld – bestellen 1.000 verschillende consumenten één beeldscherm. Bestellingen worden daarbij vaak niet bij de daadwerkelijke producent geplaatst, maar bij verschillende (tussen)leveranciers. De 1.000 beeldschermen worden ook niet in één container vervoerd, maar steeds tezamen met andere goederen door meerdere vervoerders en logistiek dienstverleners verscheept. Goederen worden daarbij veelvuldig geconsolideerd in het land van verzending. Uiteindelijk verzorgen dus verschillende douane-expediteurs de vele aangiften voor de kleinere partijen, veelal particulieren.
Een belangrijk kenmerk van e-commerce is dat leveringssnelheid en leveringsbetrouwbaarheid van groot belang zijn. De afnemer verwacht dat een pakketje snel en volgens bestelling wordt geleverd. Veel goederen worden direct in het vrije verkeer gebracht en niet onder een schorsingsregeling geplaatst.
Beschikbare informatie en documentatie
Een belangrijk verschil tussen de traditionele handel en e-commerce is ook de beschikbaarheid van documentatie en informatie bij de invoer van goederen. Bij de traditionele handel is de documentatie voornamelijk op papier beschikbaar. Voorbeelden van aanwezige documentatie zijn facturen, bill of lading of airway bill en oorsprongsbescheiden. Bij e-commerce zijn de hiervoor genoemde documenten veelal niet beschikbaar. De documenten, althans het equivalent ervan, bestaan voornamelijk uit digitale berichten, zoals xml-berichten. Van de gehele goederenstroom (van order tot aflevering) is weliswaar veel informatie aanwezig, maar de traditionele factuur en andere traditionele documenten zijn vaak niet beschikbaar.
Opvallend is overigens dat het platform waarbinnen de aankoop plaatsvindt, over heel veel accurate informatie beschikt. Deze informatie is echter in de meeste gevallen niet beschikbaar, in ieder geval niet alle informatie, voor de logistiek dienstverlener. Door de hoge leveringssnelheid en betrouwbaarheid is daarnaast veel accurate informatie beschikbaar over het vervoer, zoals track & trace informatie.
Het valt ons ook op dat de diverse partijen die betrokken zijn bij de douaneformaliteiten van e-commerce goederen, elkaar niet altijd goed begrijpen als het neerkomt op het verstrekken van informatie en documentatie. Zo zien we dat de Douane vaak blijft vragen naar contracten en betalingsbewijzen, terwijl het sluiten van en de vastlegging van het contract in veel gevallen slechts wordt gevormd door het simpele klikken op de knop ‘I agree’. Een betalingsbewijs kan vaak niet worden geleverd, anders dan een afschrift van de rekening van de creditcard, iDEAL of andere betalingsfaciliteiten. Daar beschikt de douane-expediteur uiteraard vaak niet over. Omgekeerd begrijpt het bedrijfsleven niet altijd de verzoeken van de Douane en de verplichtingen die op haar rusten. In dit kader lijkt het ons goed dat veel meer aandacht wordt besteed aan wederzijds begrip en het maken van goede afspraken om de beschikbare informatie te delen. Het behoeft weinig toelichting dat juist de webplatforms hierbij een belangrijke rol spelen. De Douane zou juist bij deze partijen ook veel waardevolle informatie kunnen weghalen.